Verantwoording algemeen
Algemeen
VLPA
Eisen informed consent
Om rechtsgeldig toestemming te kunnen geven heeft de patiënt goede informatie nodig. Daarom moet dan aan de patiënt eerst informatie worden gegeven over het voorgenomen onderzoek of de voorgestelde behandeling. Om tot een ‘informed consent’ te komen, zal de patiënt meer informatie moeten krijgen dan enkel over de werkdiagnose en de mogelijke behandeling. De ambulancezorgprofessional stelt zich op de hoogte van de situatie en de behoeften van de patiënt. Met het toepassen van de informatieplicht en het toestemmingsvereiste wordt aan de eisen van het ‘informed consent’ voldaan. Er is hierbij wel een verschil in uitvoeringsmogelijkheden tussen spoed en niet-spoed situaties.
De informatieplicht in de WGBO is sinds januari 2020 aangevuld met de verplichting tijdig overleg te voeren met de patiënt, waarbij de patiënt ook wordt uitgenodigd tot het stellen van vragen. Daarnaast is de WGBO zo aangepast dat de patiënt geïnformeerd moet worden onder meer over de mogelijkheid af te zien van behandeling. Met deze aanvullingen is uitdrukking geven aan het concept van gezamenlijke besluitvorming, shared decision making. Dat stelt de voorkeuren en waarden van de patiënt meer centraal dan voorheen, waarbij met name uitgegaan werd van het advies van de hulpverlener.
Individueel behandelplan (IBP)
Een IBP is in principe opgesteld vanuit gedeelde besluitvorming met de patiënt en/of zijn vertegenwoordiger. De patiënt en/of zijn vertegenwoordiger mogen afzien van het recht op informatie en betrokkenheid bij besluitvorming.
- RAV-behandelplan
Binnen iedere RAV is beschreven op welke wijze de RAV een behandelplan als formele opdracht van de MMA vastlegt en hoe deze op de MKA te raadplegen is. Een RAV-behandelplan dient periodiek te worden geëvalueerd, zo nodig aangepast en vernieuwd. Het is niet gewenst een RAV-behandelplan voor onbepaalde tijd vast te leggen.
- individuele patiëntenafspraken
Een behandelend (huis-)arts kan een behandelopdracht op schrift zetten en deze (op schrift) ter beschikking stellen aan de patiënt.
- maatregelen WvGGZ, behandelplan Wzd
De maatregelen, welke vanuit de WvGGZ of Wzd zijn opgesteld, kunnen zowel met als zonder gedeelde besluitvorming met de patiënt en/of zijn vertegenwoordiger zijn opgesteld.
Wilsverklaring
Een wilsverklaring is door of op verzoek van een wilsbekwame patiënt opgesteld. De patiënt heeft een wilsverklaring in principe in eigen beheer. De KNMG adviseert patienten om een wilsverklaring altijd met een (huis)arts te bespreken. Er is geen wettelijke verplichting om een wilsverklaring bij de huisarts bekend te maken.
Een wilsverklaring kan met verschillende inhoud en in verschillende vormen voorkomen. Qua inhoud kan een wilsverklaring bijvoorbeeld gaan om een reanimatiebesluit bij 'advance care planning'. Dit kan dan zowel gaan om NR (niet reanimeren) als negatieve wilsverklaring / behandelgrenzen- of verbod, of juist om WR (wel reanimeren) als positieve wilsverklaring / levenswens. Qua vorm kan de patiënt de wilsverklaring bijvoorbeeld zelf op papier hebben gezet, of als tatoeage of NR-penning dragen. Een schriftelijke volmacht waarin de patiënt een vertegenwoordiger aanwijst die medische beslissingen neemt voor als de patiënt dat zelf niet meer kan is ook een wilsverklaring.
Respecteer als ambulancezorgprofessional wilsverklaringen zo ver dat mogelijk is en de wet- en regelgeving het toestaan.
Expert opinion
Bronnen
- Berg, J. v., Brouwer, M., Bruinenberg, J., Buysse, C., Delnoij, T., Haren, I. v., . . . Weijenberg, W. (2021, 04 21). Richtlijnen Reanimatie in Nederland. Nederlandse Reanimatie Raad. Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://www.reanimatieraad.nl/app/uploads/2022/09/Richtlijnen-Reanimatie-in-NL-2021-1.pdf
- Breukel, D. (2022). Informed consent binnen de ambulancezorg, 2021. 2022, Editie 1, 14-16. Nederland Tijdschrift voor Medisch Hulpverleners. Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://www.nvbmh.nl/wp-content/uploads/2022/11/Magazine-2022-nummer-1.pdf
- Dekkers, J. (2022, 05). Dat bepaal ik (zelf) wel! Onderzoeksrapport onvrijwillige somatische zorgverlening door ambulancezorgverleners.
- Dossier-Wet Zorg en dwang. (2022, 02 07). Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/wet-zorg-en-dwang-wzd/algemeen.htm
- Handreiking-Wet verplichte geestelijke gezondheidzorg in de ambulancezorg. (2021, 05). Ambulancezorg Nederland; Nederlandse Vereniging van Medisch Managers Ambulancezorg. Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://www.ambulancezorg.nl/themas/wet-en-regelgeving//wet-verplichte-ggz
- Handreiking-Wet zorg en dwang in de ambulancezorg. (2021, 05). Ambulancezorg Nederland; Nederlandse Vereniging van Medisch Managers Ambulancezorg. Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://www.ambulancezorg.nl/themas/wet-en-regelgeving/pati%C3%ABnt/wet-zorg-en-dwang-%28wzd%29
- KNMG-Dossier Informed consent. (2022, 04). Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/informed-consent.htm
- NHG Referentiemodel-Medisch gegeven Behandelgrens. (2022). Nederlands Huisartsen Genootschap. Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://referentiemodel.nhg.org/node/1412/publieksversie/published
- Uw rechten als patient toestemmingsvereiste. (2020, 11). Patiëntenfederatie Nederland. Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://www.patientenfederatie.nl/extra/uw-rechten-als-patient/toestemmingsvereiste
- Van Delden, J., Van der Endt, R., De Graaf, E., Helle, R., Ikking, H., Klein Ikking, A., . . . De Vrij, P. (2013). Multidisciplinaire Richtlijn-Besluitvorming over reanimatie. Anticiperende besluitvorming over reanimatie bij kwetsbare ouderen. Verenso. 2013. Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://www.verenso.nl/_asset/_public/Richtlijnen_kwaliteit/richtlijnen/database/VER-003-25Richtlijnreanimatiedeel1DEF.pdf
- Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst. (2006, 02 01). WGBO. Ministerie van Justitie en Veiligheid. Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://wetten.overheid.nl/BWBR0007021/2006-02-01
- Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg. (2022, 01 01). Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://wetten.overheid.nl/BWBR0040635/2022-01-01
- Wet zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten. (2021, 11 06). Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://wetten.overheid.nl/BWBR0040632/2021-11-06
- Wie beslist als je dat zelf niet kunt? (2020, 11). Patiëntenfederatie Nederland. Opgehaald op 1 oktober 2022 van https://www.patientenfederatie.nl/extra/wie-beslist-als-je-dat-zelf-niet-kunt